Voor je verder leest, is het misschien handig om de dialoog op Peter Scheele's pagina eens te bekijken. Zo wordt de structuur van de tekst hieronder wat duidelijker. Op drie plaatsen heb ik een link naar een besproken gedeelte van de dialoog geplaatst, omdat er grotere stukken tekst van Scheele staan. Okay, let's go:
Peter: Geloof je in het bestaan van een God, kracht of hogere macht?
Jouw antwoord:
1. Er zal wel iets zijn, maar wat weet ik niet.
2. Ja, er moet wel een God zijn.
3. Nee, zoiets geloof ik niet.
4. Absoluut niet!
Meteen wordt het al lastig. Een 'kracht' of 'hogere macht' kun je natuurlijk heel breed opvatten. Er is een kans dat er een verder ontwikkelde buitenaardse beschaving dan de onze bestaat. Is dan een hogere macht? Omdat ik weet dat Scheele eigenlijk doelt op een god (zie naam website), kies ik hier het derde antwoord. Ik geloof op dit moment namelijk niet in een god.
Peter: Maar het zou kunnen?
Jouw antwoord:
1. Ja, het zou kunnen.
2. Ik denk van niet.
Vaag gestelde vraag. Wat 'zou kunnen'? Dat ik tóch geloof in het bestaan van een god? Hij lijkt te bedoelen dat er toch een god kan bestaan, ook al geloof ik niet dat hij er is. Dat zou volgens mij inderdaad kunnen, dus ik kies voor het eerste antwoord. Mijn kennis is ook maar beperkt, nietwaar?
Peter: Hoe zou je er dan achter kunnen komen of dat echt zo is?
Jouw antwoord:
1. Daar kan je niet achter komen.
2. Ik heb geen flauw idee.
3. Ik weet wel hoe je daar achter kan komen.
Scheele vraagt me hier of ik erachter zou kunnen komen of een god of hogere macht bestaat. Ik vermoed dat hij doelt op een persoonlijke, kenbare god, maar zolang hij het begrip 'god' niet heeft gespecificeerd, klik ik maar op het tweede antwoord. Weet ik veel of ik achter het bestaan van iets kan komen wat (nog) niet nader toegelicht wordt!
Peter: Je kan er niet achter komen!
Jouw antwoord:
1. Hoezo niet?
Hier valt weinig te kiezen, maar zijn stelling is interessant. Scheele beweert dat je als mens er niet achter kunt komen of een hogere macht of een god bestaat. Dat is nogal een bewering. Ik klik dus door.
Peter: Er zijn een paar redenen waarom het ONMOGELIJK voor ons is om erachter te komen of er zoiets als een god is.
1. Je kan niet doodgaan en terugkomen...
2. Je kan niet bij Saturnus rechtsaf....
3. Vriendschap komt van twee kanten...
4. God is geest en heeft geen lichaam. (link)
Jouw antwoord:
1. Vertel me over het doodgaan.
2. Vertel me over de Saturnus
3. Vertel me over vriendschap
4. Vertel me over de geest.
5. Het punt is wel duidelijk.
Onder optie 1 legt Scheele uit dat je niet dood kunt gaan en weer terug kunt komen om je een mening over god te vormen. Hier schijnt al meteen een vroege aanname over die god door: dat hij een hiernamaals bestuurt. Dat begrip is echter zo gekoppeld aan het begrip god, dat ik het hem vergeef. Ik vind dat 'hemelse' bijna-dood-ervaringen geen goed bewijs zijn voor het bestaan van een god, dus ik ben het ruwweg met hem eens. Onder optie 2 (vind het lidwoord 'de' daar erg lelijk staan) zegt Scheele dat je god niet met de Space Shuttle kunt vinden. Omdat het een gangbare opvatting is dat goden onstoffelijk zijn en zich niet in onze werkelijkheid ophouden, ben ik het wederom met hem eens. Onder optie 3 zegt Scheele: "Stel nou dat jij vriendschap met iemand wilt. Dan moet je niet naar huis gaan en achter een buro gaan zitten en heel diep na gaan denken over diegene, want zo leer je iemand niet (beter) kennen." En na een muisklik: "Zo is het met een godheid ook. Je kan hem niet leren kennen door heel hard over hem na te gaan denken." Ik vind het vreemd dat hij god probeert te vergelijken met een menselijke vriend. En als God geest is (zie optie 4), waarom zou over hem nadenken dan een slecht idee zijn? Fysiek naar hem gaan speuren heeft minder zin, medunkt. Deze toelichting is net als de reden zelf erg vaag geformuleerd. Ik kan er niet echt mee eens of oneens zijn. Dan de volgende optie, nummer 4. Hier herhaalt Scheele in feite wat hij met optie 2 impliceerde: God heeft geen lichaam, is alleen geest. In mijn belevingswereld is de geest onderdeel van het lichaam, maar à la. Na alles gelezen te hebben, klik ik maar op optie 5. Scheele's punt is duidelijk, ook al drukt hij zich nogal onduidelijk uit: als mens kom je er niet achter of god bestaat. Daar wil ik wel in mee gaan.
Peter: Dus eigenlijk is god, ALS hij al bestaat, een ONBEKENDE GOD.
Jouw antwoord:
1. Hoezo 'Onbekend'?
2. Ja, dat is een goeie naam.
3. Wat je maar wilt.
4. Nah…
Weer vier reacties om uit te kiezen. Ik kies voor optie 2. Als we als mensen er inderdaad niet achter kunnen komen of god bestaat, is en blijft zijn aard ons inderdaad onbekend.
Peter: TENZIJ…
Jouw antwoord:
1. Huh?
2. Tenzij wat?
Nu wordt het spannend! Ik klik op optie 2.
Peter: Tenzij de Onbekende God ZELF de moeite neemt om zich bekend te maken!
Jouw antwoord:
1. Ik snap het
2. Oh, zo bedoel je, ja natuurlijk.
3. Huh?! Hoe bedoel je.
4. Wow, nog een keer…
Ik weet waar dit heen gaat, maar omdat ik even stommerdje speel, klik ik op optie 3.
Peter: Nou, het is voor ons mensen niet mogelijk om erachter te komen of en wie Onbekende God is, als hij zelf de moeite niet neemt om ons te laten weten wie hij is.
Jouw antwoord:
1. Ga door.
2. Het is wel duidelijk.
Ik klik op optie 2. Áls er een god is en we die niet kunnen bespeuren, zou je inderdaad kunnen zeggen dat de toenaderingspoging van zijn kant moet komen.
Peter: De vraag "Bestaat er een god?" moeten we nu veranderen in de vraag "Heeft de Onbekende God zichzelf bekend gemaakt?".
Jouw antwoord:
1. ?????
2. Snap ik.
3. Nee, nee, nee. Ik denk niet dat god zichzelf bekend maakt.
Klik! Optie 2.
Peter: Goed, de vraag is dus: "Heeft Onbekende God zichzelf bekend gemaakt?" En hoe dan en waar en was/is dat voor iedereen, of slechts voor enkelen? Moet je er iets voor doen om er achter te komen? Etcetera.
Jouw antwoord:
1. Ok.
Klik.
Peter: Hoe zou jij dat doen? Als jij de Onbekende God was, wat zou je dan doen om jezelf aan ons bekend te maken? Denk eerst eens over wat je zou doen.
Jouw antwoord:
1. Ok. Ik heb nagedacht.
2. Nee, ik wil meteen door.
Nou, als ik Onbekende God was, zou ik er in de eerste plaats voor zorgen dat mensen zich constant van me bewust zijn. Ik zou me dus constant bekendmaken. Ik heb de oplossing, dus ik klik op optie 1.
Peter: Wat zou je doen? (Om de mensen te laten zien dat je er bent.) (link)
Jouw antwoord:
1. Ik zou iets doen dat voor alle mensen van alle tijden duidelijk is.
2. Ik zou 1 of meerdere keren een grote DAAD stellen, die in de geschiedenisboekjes komen te staan.
3. Ik zou speciale mensen uitzoeken die mijn boodschap door moeten geven.
4. Ik zou mensen uitzoeken die het waard zijn en HEN iets van mezelf laten zien.
5. Een combinatie van bovenstaande.
6. Ik zou voor iedereen diegene zijn die hij/zij wil dat ik ben…
7. Ik zou me er niet druk om maken, de mensen moeten het zelf maar weten.
8. Ik zou iets heel anders doen dan wat hier staat.
9. Ik weet het gewoon niet.
10. Ik vind dit onzinnig.
Helaas staat mijn oplossing niet tussen de rammelende opties. Optie 2 lijkt me niet handig: geschiedschrijving is erg onbetrouwbaar en is er ook niet altijd geweest. Veel mensen zouden hierdoor kennis van mijn bestaan mislopen. Optie 3 lijkt me ook teveel beperkt in tijd en plaats. Optie 4 komt niet in aanmerking, we hebben het over álle mensen. Optie 6 is matig, want voor mij is het blijkbaar erg belangrijk dat ik mezelf bekendmaak, dus ik tolerereer geen verdraaiingen van mijn wezen! En waarom zou je je de moeite nemen je bekend te maken als iedereen zelf mag weten wie of wat je bent? Optie 7 past hier niet, de vraag is immers hóe ik mezelf bekendmaak. Optie 8 is te tijdrovend en zal deze post te lang maken, en toptie 9 en 10 doen net zoals optie 7 niet ter zake. Maar optie 1 spreekt me wel het meest aan aan. Het klinkt als mijn eigen plan en houdt in dat ik alle mensen die ooit hebben bestaan doorlopend blootstel aan overtuigend bewijs. Ik klik dus op 1.
Peter: Dat lijkt me een hele zinvolle aktie! Dan kan niemand er omheen. Het is aan de andere kant wel een beetje onpersoonlijk.
Jouw antwoord:
1. Ja, maar dat weegt niet op tegen het feit dat iedereen het dan weet.
2. Hmm, misschien is iets anders dan toch beter. Ik wil opnieuw kiezen.
3. Nou, ik kan als god natuurlijk meer dingen doen. Ik kies nog iets.
Wat nou 'onpersoonlijk'? Het is toch "duidelijk" voor "alle mensen" dat het van jou als god komt? Dat lijkt me persoonlijk genoeg. Ik denk dat Scheele op het punt staat te suggereren dat het antwoord in een menselijk pakketje dient te worden gegeven, omdat we het anders niet snappen. Ik kies stug voor optie 1. Ik, als Onbekende God, vind het belangrijker dat iedereen de kans krijgt me te kennen (want dat was het hele idee, remember?), dan dat de manier van bekendmaken superpersoonlijk is.
Peter: Wat zou je van het idee vinden als Onbekende God nou eens als een mens was, [die] zoals jij en ik en op deze wereld rondloopt?
Jouw antwoord:
1. Dat lijkt me niet zo'n goed idee.
2. Dat lijkt me een geweldig idee.
3. Dat zou helemaal niet kunnen.
4. Poeh, dat weet ik niet, hoor.
Ik vind het een slecht idee. De mensen die vóór die mens leefden, weten dan niet van zijn bestaan af. Zelfs al zou de godmens de allereerste mens geweest zijn, dan is het zo dat verslagen van je eventuele woorden en daden mettertijd verloren gaan. De geschiedschrijving is immers niet perfect en heeft, zoals ik al eerder zei, niet altijd bestaan. Ik kies voor optie 1.
Peter: Waarom niet? Een mens kunnen we tenminste begrijpen, zien, mee praten, aanraken, meemaken, horen wat hij zegt etcetera.
Jouw antwoord:
1. Daar zit wat in.
2. Nee, ik vind het geen goed idee.
Het aantal mensen dat daadwerkelijk die mens zou meemaken, aanraken, etc., zou in vergelijking met de totale wereldbevolking van de hele menselijke geschiedenis nogal klein zijn. En ook al geven ze hun ervaringen aan volgende generaties door, dan bestrijken die nog steeds slechts een deel van alle mensen die bestaan hebben. Eén voordeel heeft de godmens-benadering wel: als God neem je zo een verschil in wezen (goddelijk/menselijk) weg, zodat het contact voor mensen 'normaler' wordt. Alleen zal de godmens dan mogelijk te maken krijgen met menselijke concurrenten, die óók kunnen beweren dat ze god zijn en de waarheid in pacht hebben. Wie moet je geloven? Ik vind het nog steeds een slecht idee, dus ik ga voor optie 2.
Peter: Waarom dan?
Jouw antwoord:
1. Zeg ik lekker niet.
Ah, fijn. Eén optie, vast als grapje bedoeld, die mijn opvatting niet bepaald dekt. Hier blijkt goed dat de dialoog eigenlijk geen echte dialoog is. Toch maar klikken dan, Scheele laat me geen keus.
Peter: Nou, ik heb nieuws voor je: de Onbekende God HEEFT een keer een geweldige stunt uitgehaald. Hij heeft ooit eens als mens op deze wereld rondgelopen!
Jouw antwoord:
1. Doe normaal!
2. Meen je dat?
3. Ik geloof er geen snars van
4. Als jij het zegt…
Aha! De aap komt rap uit de mouw gekropen. Omdat elk antwoord dezelfde uitkomst heeft (ja, ik heb gespiekt), klik ik maar op optie 2.
Peter: En die mens heette Jezus.Surprise!! Ik zoek naar de reactie 'Leg uit', maar omdat die er niet is, klik ik maar op optie 2. Klinkt niet zo negatief of juist zo meegaand als de rest.
Jouw antwoord:
1. Kom op he, wat een onzin.
2. Ja, ja.
3. Dat geloof je toch zelf niet!
4. Hmm, zit wat in.
5. Ah, ik snap het.
6. Helemaal mee eens.
Peter: En waarom niet? Er is een hele grote kans dat je flink bevooroordeeld bent over Jezus, maar probeer me eens te volgen.
Jouw antwoord:
1. Ik zal m'n best doen.
2. ok.
Peter, ik ben je slaaf en ik klik braaf door. Trouwens, dat 'bevooroordeeld' klinkt nogal negatief. Ja, ik heb een mening over wie Jezus was, maar om dat nou bevooroordeeld (vooroordeel = ongegronde mening) te noemen, is wel wat neerbuigend...
Peter: Er zijn een paar hele goede redenen om aan te nemen dat Jezus inderdaad heeft laten zien wie de Onbekende God is. (link)
Jouw antwoord:
1. Zijn geboorte was niet normaal.
2. Hij deed wonderen.
3. Hij zei idiote dingen over zichzelf!
4. Hij was een mens zoals een mens zou moeten zijn.
5. Ga verder.
Eh... Peter, dit zijn geen reacties of antwoorden die in een dialoog passen. Dit is argumenten aanvoeren voor je eigen theorie. Hoe dan ook, alle opties leiden naar een uitleg die steunt op een zeer letterlijke lezing van de bijbel. Ikzelf vermoed dat er omtrent het leven van Jezus veel legendevorming heeft plaatsgevonden, maar helaas geeft Scheele deze optie niet. Bovendien voldoen andere bestaande en mythische personen aan één of meerdere bovenstaande omschrijvingen. Jezus is niet per se uniek wat dat betreft. Optie 4 is erg subjectief. Een mens die naar mijn mening is zoals een mens hoort te zijn, zegt niet dat als ik niet tot degenen behoor die in zijn onzichtbare Vader geloven, ik het voorgoed kan shaken. Al is het wel sympathiek dat hij me waarschuwt.
Peter: Maar de belangrijkste reden waaraan je kan zien dat Jezus de Onbekende God is, is dat hij macht had over leven en dood.
Jouw antwoord:
1. Leg uit.
2. Ja, ja.
3. Ik weet het.
Optie 1, natuurlijk.
Peter: Er zijn een paar goed gedocumenteerde geschiedenissen bekend van mensen die dood waren en hij tot levend wekte. Maar bovenal is hij zelf gekruisigd en gestorven en uit de dood weer levend geworden. Daaraan kan je zien dat Jezus geen gewoon mens was, maar van God kwam.
Jouw antwoord:
1. Ok.
Van deze uitleg valt veel af te dingen. Ik vind de evangeliën niet per se goede documentatie. Het kan natuurlijk slechter, maar ze werden geschreven door mensen die niet bepaald kritisch of objectief waren over de enkele tientallen jaren geleden overleden man die ze letterlijk aanbáden. En er bestaan meer 'goed gedocumenteerde' (lees: opgetekende) wonderverhalen in andere religies. Maar ik heb weer eens geen keuze, dus ik klik op Ok.
Peter: Dus, als je het mij vraagt of je erachter kan komen wie God is? Dan zeg ik volmondig: JA. Kijk maar naar Jezus, hij heeft laten zien dat God er is en wie God is. En weet je…
Jouw antwoord:
1. Nee.
Klik. Flauw :)
Peter: Als het waar is dat God is zoals Jezus is, dan zou je een ongelooflijk grote fan van hem moeten zijn, want Jezus is wel ok. Als God is zoals Jezus is, dan zie ik het helemaal zitten met God!
Jouw antwoord:
1. Geinig!
Ik krijg opeens dèja-vu's van Scheele's vroegere Jezusfanclub. Het zou inderdaad 'geinig' en misschien zelfs wel 'onwijs tof' zijn áls god zich bekendmaakte in de persoon van Jezus, maar ik betwijfel of dat zo is. Scheele heeft me niet weten te overtuigen.
Peter: Goed, we zijn aan het einde van dit gesprekje gekomen. Ik hoop dat ik een beetje heb kunnen duidelijk maken dat het mogelijk is dat je de Onbekende God kan leren kennen in de persoon van Jezus.
Jouw antwoord:
1. Ja, dat is prima gelukt.
2. Ik snap eigenlijk nog steeds niet wat je bedoelt.
3. Nee, ik volg je wel, maar geloof het niet.
4. Ik weet (nog) niet wat ik er van denken moet.
5. Ik wist het eigenlijk al wel.
Alle opties leiden naar het volgende stukje tekst:
Peter: Misschien wil je eens een verslag van Jezus' leven lezen, om zelf eens te bekijken wat hij gezegd en gedaan heeft en wat er allemaal met hem gebeurd is.
Jouw antwoord:
1. Ja, dat wil ik wel.
2. Nee hoor dat hoeft niet.
Als de lezer met 'ja' antwoordt, geeft Scheele hem of haar de mogelijkheid om een internetcursus of een boek te bestellen. Daarmee eindigt de dialoog. Of ben je het met me eens dat het meer op een betoog lijkt?
